اتاق آبی
...آسمان تمام شد؛ اینجا، زمین آغاز می شود
اتاق آبی
...آسمان تمام شد؛ اینجا، زمین آغاز می شودآدم های در ساحل نشسته شاد و خندان را دوست دارم.
"دریا رفتن" با دایی ها و عمو ها و بچه ها و پدر و مادرهایی که بساط چای و میوه و زیر انداز به راه می انداختند و می خندیدند و لخت می شدند یا با لباس توی آب می آمدند؛ فوق العاده ترین تفریح دنیا بود! کار بزرگی بود! از من آدم خوشبختی می ساخت با تفریح بزرگی که درست کردنش به این آسانی ها نبود. بازی های توی آب ... عمو مهدی خم می شد می رفت زیر آب،پاهایم را روی شانه هایش سوار می کردم، دست هایم را از دو طرف می گرفت و همزمان با بیرون آمدنش از آب باید شیرجه می زدم توی آب. سه بار، سه بار که نوبت به من می رسید آن روز، معنیش این بود که تفریح کامل شده!
دلم واقعاً تنگ آن روزهاست.
یک روز تابستان پدر بعد از تحویل دادن چای به کارخانه من و برادرم را برد کنار دریا. لباس شنا هم برده بودیم. خیلی ذوق زده بودم. فکر کردم خودمان سه تایی هم می توانیم آن تفریح ها را بسازیم. اینطوری احتمال اتفاق افتادنشان بالاتر هم می رفت. لباس پوشیدم و رفتم توی آب . طبق عادت می بایست مراقب برادر کوچکتر هم می بودم. برگشتم به ساحل نگاه کردم ،پدر توی آب نیامد. به اصرار صدایش کردم که "بابا بیا دیگه ..." حرفی نزد. رفتم بیرون آب، لباس ها به تنم چسبیده بودند. اصرار ... نیامد. تشری هم زد. اصرار ممنوع بود . بی منطق بود. برگشتم سمت آب. آن روز یک "درد" جدید را یاد گرفتم. درد کم بودن. من برا ی در آوردن پدر از افسردگی طبیعی روزانه ی پدرهایی که بی انگیزه ازدواج کرده اند، بی انگیزه بچه دار شدند و ناامیدند از آینده ای درخشان و پر شکوفه برای بچه هایشان، کم بودم. خنده های من کم بود. حجم آدمم کم بود. جمع سه نفره ی ما خنده نداشت.
همان روز فهمیدم که "دریا" با همه ی عظمتش یک پوسته بیشتر نیست. آن روز فهمیدم هیچ چیز بیرون از "انسان" ها معنایی ندارد. تمام معنای زندگی در انسانهاست.
بعدها برایم بدل شد به "جامعه" ، به همه ی "جمع های انسانی" ...
اعتراف می کنم که بعد از آن روز دیگر نتوانستم از "صِرف طبیعت" لذت ببرم.
ده سال ...
ده سال قبل اگر بهم می گفتند که روزی:
خانم مهندس معماری می شوی که با پیشنهاد کار استادت مدیریت آتلیه معماری دفترش را به عهده می گیری و یک روز پاییزی زیبا از خواب که بیدار می شوی حس می کنی بر اثر کم خوابی دیشبت سرت گیج می رود پس زنگ می زنی از رییست دوساعت مرخصی می گیری و می خوابی تا ساعت ده و با صدای ترانه ی شبکه خاطره - که پدر همسرت که در هال خوابیده و مدتی برای درمان مهمانت است؛ مشغول تماشایش است - بیدار می شوی و صدای سماور می آید و آرام آرام شروع به پوشیدن پالتوی کرم با شال کرم و جین آبی روشن و بوت قهوه ای-صورتی می کنی و عطر می زنی و خداحافظی و رانندگی -که تا همین چندی پیش آرزویت بود- و آفتاب و نیایش خالی و دفتر و عطر قهوه و پروژه بازسازی اداری ...
بی شک از ذوق در پوست نمی گنجیدم.
اما؛
اگر می گفتند ده سال رسیدن به این ها طول می کشد ...
زمان مهربانی طی شد ...
واقعاً چه چیزی ما را "مهربان" و "نامهربان" می کند؟
چه چیز به ما قدرتی می دهد که خودخواهی هایمان را نبینیم و خدمت کنیم به آنی دیگر؟
کجا یاد می گیریم بی دغدغه و رها ببخشیم ...
از حسادت چشم بپوشیم و شادی دیگران بشود محور تصمیماتمان ...
انسان کجا مرز تمرکز روی نیازهای خودش را پشت سر می گذارد؟
چرا انگار قدیم ها این کار راحت تر بود؟
اصلاً چگونه کسانی را انتخاب می کنیم که می توانیم به آن ها محبت کنیم و کسان دیگری هستند که نمی توانیم ...؟
باید به خودمان اصرار کنیم ؟
باید برای محبت داشتن به کسانی ، تلاش کنیم ؟
واقعاً
کی ،
کجا؛
بهار مردمی ها، دی شد ؟
نگفتم ...
پاییز نود و چهار ، سبک تر از هر فصل دیگری
از روی سر ثانیه ها می گذرد!
دوستی ، یکی از همین دیروزها گفت : "شما رفتنی نیستید! به ستوه اگر نیایید از شرایط، نمی روید... دارید زندگیتان را می کنید آرام!"
هولی برم داشت از درستی بخشی از حرف هایش و لبخندم گرفت از علت انتخا ب رویه ی خودمان.
خواستم بگویم؛ کجایی مرتضی جان که نشسته ایم به حسرت روزگاری که به اضطرابِ "به دست نامده ها" تلف کردیم. این روزها که "سی" را تماشا می کنم، گاهی با خودم فکرمی کنم چه فرقی می کرد تبریز یا تهران، هنرهای زیبا یا بهشتی، خوابگاه یا خانه دانشجویی، نوزده یا پانزده، اصلاً حتی درست یا غلط!!!
خواستم بگویم؛ ببین چگونه "سی" مقیاس زندگی را عوض می کند ... و معیار شادمانی را دگرگون...
خواستم بگویم؛ همین که نفس می کشم این روزها ، قدم بر می دارم، قدرت لبخند زدن دارم، قدرت تغییر دادن ... قدرت خیال کردن ... همین که نازنین ترین "انسان" ی که می توانستم به دست بیاورم را کنارِ خودم - (قبلاً یک جایی یادم هست در تعریف "ازدواج " برای کسی گفته بودم: ازدواج یعنی یک "آدم" داشته باشی برای خودت!)- دارم، آرامم ...
خواستم بگویم ؛ مرتضی ، این آرامشم را گران خواهم فروخت! من امتحانش کردم؛ این اضطراب ها از ترس به دست نیامدن های آینده، ارزشش را ندارد!
خواستم بگویم گذشت آن روزهای کودکی و به هم دوختن زمین و زمان بر سر "به دست نیامده"ای ...
خواستم بگویم ؛ پخته شده ام ...
نگفتم.
کوچه تنگه بله ...
داستان آن دختر را می دانید که روز عروسیش قشنگ نبود؟
من می دانم.
یکی بود یکی نبود.
یک دختر خوب و مهربان و زیبایی بود ، که فقط خوب و مهربان و زیبا نبود؛ کمی مغرور و ترسو و کامل گرا هم بود. آن دختر مثل همه ی دخترهای دیگر دنیا از کودکی برای عروسیش خیالبافی می کرد. اسب سفید وتاج فلان و گل بیسار و این ها نه ! "همه چیزِ متفاوت از همه! " (1) "همه چیزِ خوب" . "همه چیزِ ایده آل" ...
زمان گذشت و دخترک بزرگ شد و حتی بلد نبود"انتخاب کردن" را، که تصمیم به ازدواج گرفت. خب ... اتفاق پیچیده ای نیفتاد. ازدواج و مراسمی و هدایایی و جهازی و شروع زندگی ای ... که البته می دانید که قطعاً هیچ چیز هرگز "ایده آل" نبود!
زمان گذشت. روز عروسی هم مثل همه روزهای معمولی دیگر به تاریخچه ی زندگی پیوست. اما پیوستنی سرشار از "ناکاملی"! (2) و تو چه می دانی که حتی هزاران سال هم که بگذرد از ماجرایی؛ ناکاملی، ناکاملیست !
در این مسیر دخترک بارها تصمیم گرفت با جشن عروسیش کامل شود. نمی شد! گفته بودم "پذیرش " سخت است؟ خیلی سخت؟ آن هم درباره آنچه از کودکی رویا پرورده ای درباره اش! که ای کاش می شد ذهن انسان را از "بافتن" دست برداشتاند!(3) و به "نگاه کردن" و "شنیدن" گماشت!
خلاصه.
دخترک دیروز بعد از چهار سال نشست و یک برنامه ای برای تنها بازمانده های آن جشن ها در زمانِ حال ؛ فیلم ها و عکس هایش کرد. اتفاق ها را دسته بندی کرد به آنها که دوست داشته و آن ها که نداشته. دلش از یک چیزهایی گرفت و بیشتر به این فکر کرد که چقدر بی برنامه بوده و به خیلی چیزها دقت نکرده بود. ماشین عروس هم درست است که لذت بخش است ماشین خود آدم که با زحمت خریده شده باشد، اما آدم می تواند بعداً از انتخابش پشیمان شود! آنچه شده؛ شده! و واقعیتش را بخواهی ، مولف مرده! حالا یک روزهایی آن تصمیم ها زیبا به نظر می رسند و یک روزهایی نازیبا...
مانده یک واقعیت بزرگ درباره آن مراسم. تصاویر آن جشن ها ،از زیبایی دخترک خالی اند! هر چه نگاه می کند زیبایی همیشه ی چشم هایش هیچ جای تصاویر ثبت نشده! مگر در یکی دو تا لبخند! آخر جشن ... وقتی تبِ همه چیز آرام گرفته...
ناراحتید؟
ناراحتی ندارد!
این همه فکر و خیال بالا را ببینید!
زیبایی در آن ها بوده؟
شما حق دارید اگر هم نفهمید، دخترک خودش می داند که چه خالی بود آن روزها. زور که نیست! خالی که باشی زیبایی خودش را به کجایت بیاویزد؟ عکس ها خالی اند. زیبایی خالی نیست...
پذیرش را صدا کنید!
دختر قصه مان باید یک روز یک جا زیبا نبودنش در روزهای خاصی از زندگیش را بپذیرد.
به او بگویید عیبی ندارد؛
زندگی پر از روزهاییست که تشنه ی زیبا شدن اند... برای نازیبایی های گذشته کاری نمی شود کرد!
:)
پ . ن: دخترک ما زندگیش جنبه های دیگری هم دارد ها، اما تازگی ها فهمیده "ازدواج" مهمترین رویداد زندگی است.
(1) این را تازگی کشف کرده !
(2) ناکاملی یعنی: تو با کسی یا واقعه ای "کامل" نشده ای! و "کامل شدن"یعنی : با کسی "حرفِ نگفته" ، "سپاسگزاری انجام نشده" یا "طلب بخشش نکرده" نداشتن! و در مورد وقایع گذشته، کامل شدن یعنی : آگاه شدن، عبور کردن و به پذیرش رسیدن!
(3) از ذخیره های زبانیست این فعل! :)
"بخشش" یکی از بزرگترین دروغ هاییست که به خودمان می گوییم!
بنویسم که خودم یادم بماند.
آدم ها خودشان را از همه سخت تر می بخشند!
آدم ها تقریباً خودشان را هرگز نمی بخشند.
پس آدم ها؛
لطفاً
در هر موقعیتی از زندگی ، شجاعت به خرج بدهید و برای "بهترینِ ممکنتان" برنامه بریزید!
فرصت که از دست برود ، با دیدن هر موقعیت مشابهی در زندگی هر کس دیگری "حسرت" خواهید خورد! و خو دتان را نخواهید بخشید!
لطفاً
لطفاً
لطفاً
موقعیت های مختلف زندگیتان را "کامل" زندگی کنید!
این لطف را در حق خودتان و اطرافیان بیچاره تان بکنید .
لطفاً!
همه که همه چیز را دوست ندارند!
آدم ها خیلی هایشان دوست ندارند " دوباره فکر کنند".
چرایش را نمی دانم.
دوباره فکر کردن زیبا نیست؟
نپذیرفتن تعریف های رایج در جامعه و فرهنگ ، کار زیبایی نیست؟
مگر
"انسان" بودن معنیش این نیست؟
نیست واقعاً؟
سپیده؛ عاشق دستانت باش!
نقاشى مى کشم... و فکر مى کنم...
از صورت آدم هایى که دوستشان دارم مشق مى کنم و ... به "نمایش" نقاشى هایم فکر مى کنم...
با اینکه از به نمایش گذاشتن کارهاى هنریم در فضاى مجازى مثل کودکى که نقاشى اش را به عموى محبوبش نشان مى دهد ، لذت مى برم، اما همیشه یک حسى از آن اعماق این کار را برایم ناخوشایند مى کند. دقیقاً الآن رسیدم به آنجایى که با تعریف کلمه ى "خود نمایى" درگیر شده ام! "خودنمایى" و بار منفى اش!
معادل انگلیسى اش را اگر "show off" بگیریم مى شود " تلاش براى جلب توجه دیگران از طریق نمایش توانایى ها".
خب. حالا ببینم بار منفى اش مى شود کجایش؟
"تلاش"ش؟
یعنى مثلاً اگر توانایى هاى آدم به نمایش در بیاید و توجه دیگران را جلب بکند، اما خودِ آدم برایش تلاشى نکند ، نتیجه دیگر "منفى" نیست؟
"جلب توجه دیگران"ش؟
یعنى اگر آدم براى نمایش توانایى هایش تلاش بکند اما توجه دیگران جلب نشود، اشکالى ندارد؟
و یا "نمایش" ش؟
یعنى اگر آدم توانایى هایى داشته باشد اما با آن ها تلاش کند توجه دیگران را جلب کند اما نه از طریق نمایششان ، آن وقت تلاشش خوشآیند است؟
و مى ماند "توانایى ها"یش!
معنیش مى شود این که اگر آدمى تلاش بکند توجه دیگران را جلب بکند از طریق نمایش هر چیزى به غیر از "توانایى ها"یش ، کارش بار منفى ندارد!
خب... یکى یکى...
حذف "تلاش"! این نگاه من را یاد بعضى تفکرات فرهنگیمان مى اندازد که منجر شده به مثل هایى چون: "مشک آن است که خود ببوید ، نه آنکه عطار بگوید " که بیایید شجاعانه از نو نگاهش کنیم؛ مُشکى که نیکو ببوید خب مى بوید دیگر ! حال عطار بگوید یا نگوید چه فرقى در اصل ماجرا مى کند؟ یادمان باشد بر اساس تعریف داریم از "توانایى" هاى حقیقى مان حرف مى زنیم، بحث دروغ مطرح نیست! پس فرض اینجا این است که "مشک مى بوید!" . بگذارید عدم موافقتم را با منفى بودن "تلاش" انسان در این زمینه اعلام کنم. به شخصه بسیار دوست مى دارم عطارى با لبخند صادقانه اى در حالى که از خوشبو بودن عطرش -که بى شک در ساختنش زحمت بسیار کشیده- تعریف مى کند ، یاریم کند تا با عطرهاى خوشبو و خوشبوترى در زندگیم آشنا شوم! مگر آنکه ... به توانایى اش "حسودى ام بشود" !!!
"جلب توجه دیگران". یک نگاه عارفانه اى هست که مى گوید "درخت هرچه پر بارتر ، سرش پایین تر"! تصور کنید درخت پربارترِ. سر به زیرترى را که ته یک دره اى جاى دور افتاده اى براى خودش هى دارد پربارتر هم مى شود... دنیا را زیباتر مى کند؟ با دیده نشدنش به کمال مى رسد؟ نمى رسد آقاجان . بپذیریم! دیگران خوبند! آدم ها براى زیبا بودن تماشاچى مى خواهند ! اما بى شک تماشاچى هایى که "حسود نباشند"!!!
"نمایش"! نمایش ندادن یک توانایى و در عین حال جلب توجه با آن مى شود یک جورى مثل منغعت رساندن به زندگى دیگران با آن توانایى! خب پسندیده است دیگر ! اعتراف مى کنم روش بسیار کارآمدترى است. اما چه ایرادى به "نمایش" وارد است؟ چه ایرادى واقعاً؟ مگر نه این که توانایى هایى هستند که بالقوه منفعت مى توانند داشت اگر شناخته شوند؟ چرا صبر کنیم آدم ها به تنهایى برسانندشان به مرحله ى منفعت و بعد بشناسیمشان؟ واقعاً چه چیزى ما آدم ها را مجاب مى کند که شناختن توانایى دیگران را از طریق منفعتى که به "ما" رسانده اند، زیبا ببینیم و به"نمایش" ش بدون اینکه سودى از آن به "ما" برسد؛ بار منفى بدهند؟ "ما" ، "حسود" نیستیم؟
و بحث "توانایى". آدم جز توانایى اش با نمایش چه چیزى مى تواند جلب توجه بکند؟ "ضعف" ش؟ "بیمارى"اش ؟ "بدبختى"اش؟ ... "زیبایى" و "ثروت" را من جزء توانایى ها در نظر مى گیرم ( که البته یادم باشد در موردش یک پست بنویسم!). نمى دانم ... فکرم امشب که به جاى دیگرى نمى رسد! بى خیال! بیایید بپذیریم که اگر "نمایش" و "جلب توجه" و "تلاش براى این دو " را به رسمیت بشناسیم؛ شایسته ترین اُبژه " توانایى" است! نیست؟ و باز هم از نگاه من اینکه ما در "نمایش"ى که آدم ها از "ضعف"، "بدبختى" و "بیمارى" شان ارائه مى دهند، بار منفى نمى بینیم، علتش این است که ... بعله ... به این ویژگى هایشان نه تنها " حسودى نمى کنیم" ، چه بسا از تماشایشان " دچارِ لذتِ چقدر ما خوشبخت تریم " هم مى شویم! نمى شویم؟
نتیجه گیرى!
فکر مى کنم ما آدم ها به شدت "حسودیم"! و "حسادت" را به عنوان یک حس طبیعى در یکدیگر پذیرفته ایم و حتى گاهى دیده شده رعایتش را هم در برخورد با دیگران مى کنیم! مثل وقت هایى که با خود مى گوییم لباس گران نپوشیم شاید کسى حسودى کند ... یا ... اعتقدمان به پدیده ى "چشم خوردن"! ...
تنها چیزى که در این دنیا به داشتن آن مطمئنم ، "داشتن یک بار فرصت زندگى" ست . و گمان مى کنم عمر انسان خیلى کوتاه تر از این حرف هاست که بخواهد براى مراعات حس مخرب "حسادت" دیگران ، از "توانایى هایش" و "لذت تلاش براى نمایششان" چشم بپوشد! بیایید بپذیریم آنچه نا زیباست "حس حسادت " ماست! تصور کنید جهانى را کع همه ى آدم هایش در حال پرورش و نمایش توانایى هاى خودشان و لذت بردن از تماشاى توانایى هاى دیگرانند...من امشب، اینجا، تهِ رشته ى افکارم ، در حال مشق کردن یکى از صورت هایى که بسیار دوستش دارم، بارِ منفى " لفظِ خودنمایی" را از فرهنگ لغاتم حذف کردم.
که یاد بگیرم از توانایى هایم لذت ببرم!
و از نمایششان نترسم!
که
شاید
بتوانم
به توانایى کسى حسودى نکنم!
هان؟
Frozen!
پدر براى شام که زنگ زد از خواب بیدارم کرد.
یک جورى پشیمان و دلجویانه به خواب بودنم اشاره کرد که دلم گرفت...
شام که نرفتیم پیششان.
و آن "نه" که در هزار بهانه پیچیدیمش باز زخم خودش را زد.
پدر، این سال ها پر از محبت هاى نکرده ى دوران نوجوانى شده. یک جور دلخراشى همش ما را کنارش مى خواهد. نه که دریغ کنیم اما "دریغ نکردن" بهانه ى قشنگى براى به آغوش پدر و مادر رفتن نیست!
همین ها دل آدم را مى گیرد...
پدر،
متأسفم! و غمگین.
اما دیر شده .
سى سالگى ، انقدر مسئولیت و نگرانى با خودش دیده که
دیگر بلد نیست بچگى کند...
خودش را لوس کند!
به ویژه براى پدر و مادرش!
سى سالگى سن بدیست پدر!
از رحمانیتِ نداشته ...
از مکالمه لذت نمی برم. سال هاست...
البته منظورم مکالمه های معمولی با آدم های معمولی زندگیم است. سوتفاهم نشود؛ نه این که "من" فقط خاصم و مکالمه های "من" باید خاص باشند، نه! "همه" خاص اند و هر کس یک سری آدم معمولی در زندگیش دارد و یک سری آدم خاص! و طبیعتاً یک سری مکالمه معمولی و یک سری مکالمه خاص! که هیچ تعریف مشخصی هم ندارند. "آدم خاص" زندگی من می تواند "آدم معمولی" زندگی هر کس دیگر باشد و برعکس ...
جانِ کلام اینکه کشف کردم چرا از مکالمه های معمولی لذت نمی برم! با کلاس بودن و خاص بودن خیلی مد است، اما داستان من این نیست؛ من بی رحمم!
دوستی به شوخی گفت قرار بگذاریم دور هم غیبت کنیم تا صبح. یک هو یک جور مور مورم شد آمیخته به نوعی خشم.
من خیلی وقت ها خودم توی ذهن خودم غیبت می کنم! یا با آدم هایی که خیلی خیلی نزدیکند زندگی دیگران را نقد می کنمو از قیاس ها گاهی لذت می برم و گاهی احساس حقارت کرده رنج می کشم. اما آدم های معمولی زندگیم حق ندارند غیبت کنند! به آن ها سخت می گیرم! آن ها باید بیشتر تلاش کنند. باید چیزهای ارزشمندتری برای لذت بردن از زندگی داشته باشند. باید شبیه هم نباشند. شبیه هیچ کس نباشند. من دلم می خواهد آن ها همه تک تک خاص باشند!
مادرم نباید از داشتن دختر خوش قد و بالا لذت ببرد.
نباید از اینکه دخترهای زیادی و مادرهای دختر های زیادی پسرش را عزیز می دارند لذت ببرد.
نباید از مادرشوهرش گله کند.
پدرم نباید از فوق لیسانس داشتن دخترش لذت ببرد.
نباید به تک تک لباس های جدید دخترش این جور با هیجانی مصنوعی واکنش نشان دهد.
پدرم نباید قضاوت های عصبانی و ساده انگارانه درباره سیا ست داشته باشد.
مادرشوهرم نباید از مقایسه ی نوه ی بور زیبایش با بچه ی جدید دیگری در فامیل که اتفاقاً بور نیست و زیبا نیست، لذت ببرد.
نباید این همه از تعریف داشته هاو نداشته های جوانیش لذت ببرد.
نباید می گفت چرا سپیده اضطراب ازدواج دارد،پسرم به این خوبی ...
پدر شوهرم نباید با تعریف ماجرای طلاق دختری در فامیل و مقایسه اش با پسران خودش که طلاق نمی گیرند،به ما نزدیک شود.
نباید از بچه ی - حتی بی ادبِ - فامیل بد بگوید.
نباید درباره ضعف های خانواده های دیگر دلسوزی کند و می دانید که کلاً تهِ‌دلسوزی کردن با دیگران یک لذتی هست!
بی رحمم!
و در ضمن ای کاش آدم ها بدانند برای خریدن یک هدیه و شاد کردن فردی که از مرز صمیمیت در رابطه با شما عبور نکرده است، قشنگ نیست که در زندگیش بگردید ببینید چه چیزی ندارد و همان را بخرید!
اصلاً حس خوبی نمی دهد که برعکس ...
بی رحمم؟